Chòm sao Khổng Tước
Chòm sao Khổng Tước nằm ở Nam thiên cầu, cái tên của nó có nghĩa Latinh là “con công”. Chòm sao này lần đầu tiên được giới thiệu bởi nhà thiên văn học Hà Lan Petrus Plancius từ những quan sát của Frederick de Houtman và Pieter Dirkszoon Keyser vào cuối thế kỷ XVI. Nó được mô tả lần đầu tiên vào năm 1598 trên quả địa cầu Plancius và xuất hiện trên bản đồ sao năm 1603, trong tác phẩm Uranometria của Johann Bayer. Tại Ôxtrâylia, một phần của chòm sao được biết đến là “cái xoong” và được sử dụng để xác định hướng Nam. Ngôi sao sáng nhất của chòm sao là Peacock, và một vài đối tượng sâu thẳm trên bầu trời.
Vị trí chòm sao Khổng Tước trên bầu trời
Khổng Tước là chòm sao có kích thước lớn thứ 44 trên bầu trời, chiếm giữ 378 độ vuông. Nó được xác định ở phần tư thứ tư của Nam thiên cầu và có thể nhìn thấy trên các vĩ độ từ 30o đến -90o. Những chòm sao lân cận của nó là: Thiên Yến, Thiên Đàn, Ấn Đệ An, Nam Cực và Viễn Vọng Kính.
Chòm sao này có 5 ngôi sao hành tinh và không có đối tượng Messier nào. Ngôi sao sáng nhất của chòm sao là Peacock với độ sáng biểu kiến 1,94. Có một trận mưa sao băng liên quan đến chòm sao là Delta Pavonids.
Chòm sao này thuộc nhóm gia đình chòm sa Johann Bayer.
Nguồn gốc tên gọi của chòm sao Khổng Tước
Chòm sao này được cho là đại diện cho con công xanh lục xứ Java mà nhà thám hiểm Hà Lan Houtman và Keyser bắt gặp trên hành trình của họ tới Đông Ấn.
Trong thần thoại Hy Lạp, con công là con chim thần thành Hera. Vị thần điều khiển thông qua một chiếc xe ngựa vẽ hình những con công. Ở đó có một thần thoại đặc biệt liên quan đến cái đuôi của con công và những đôi mắt trên đó. Khi Zeus yêu Io, một tiên nữ của Hera ở Argos, ông làm quen cô trong hình dạng một con bò cái để tránh bị lộ cho Hera biết. Hera nghi ngờ và sao Argus theo dõi con bò cái non đó. Argus có 100 đoi mắt và nhờ đó ông ta có độ cảnh giác tuyệt vời.
Argus đã ràng buộc Io trong một cây Oliu ở Nemea, và Zeus đã sai Hermes đi để giải phóng cho tiên nữ này từ người khổng lồ. Hermes đã đi tới Trái Đất và cải trang thành shepherd. Anh đã dành một ngày để nói chuyện với Argus và chơi ống làm cho tất cả các đối mắt của Argus mỏi mệt. Khi tên khổng lồ rơi vào trạng hái ngủ mệt, Hermes đánh hắm bằng một tảng đá và giết chết hắm. Để tưởng nhớ đến Argus, Hera đã đặt đôi mắt của ông ở đuôi con chim thần thánh của thần.
Những ngôi sao nổi bật của chòm sao Khổng Tước
– Alpha Khổng Tước (Peacock): là ngôi sao sáng nhất của chòm sao. Nó nằm trên đường viền với chòm sao Viễn Vọng Kính. Ngôi sao này có độ sáng biểu kiến 1,94 và cách Trái Đất khoảng 179 năm ánh sáng. Nó là một ngôi sao khổng lồ xanh trắng thuộc lớp tinh tú B2IV. Nó là một ngôi sao quang phổ nhị phân với một quỹ đạo có chu kỳ 11753 ngày. Cái tên của ngôi sao Khổng Tước- được đặt theo Sách của văn phòng hàng hải Majesty thập kỷ 1930 (HMNAO). HMNAO bây giờ là Văn phòng thủy văn Vương quốc Anh, nơi sản xuất ra những tài liệu thiên văn học và xuất bản sách lịch hang hải. Khối lượng của ngôi sao này gấp 6 lần Mặt Trời và sáng hơn Mặt Trời 2200 lần.
– Beta Khổng Tước: là ngôi sao sáng thứ hai của chòm sao. Nó có độ sán 3,42 và ở khoảng cách khoảng 137 năm ánh sáng. Nó là một ngôi sao siêu khổng lồ thuộc lớp tinh tú A5IV. Nó sáng hơn Mặt Trời 58 lần và bán kính gấp 3,8 lần.
– Delta Khổng Tước: là ngôi sao sáng tương đương với Mặt Trời. Nó chỉ cách 19,92 năm ánh sáng và có độ sáng biểu kiến 3,56. Ngôi sao này có thể được nhìn thấy qua ống nhòm ở bầu trời phương Nam. Nó là một ngôi sao siêu khổng lồ thuộc lớp tinh tú G8IV. Có độ sáng lớn hơn 22% và khối lượng 99,1% của Mặt Trời và bán kính bằng 122%. Độ tuổi của nó ước chừng 6,6 đến 6,9 tỷ năm. Ngôi sao này có 214% sắt trong khí quyển so với Mặt Trời, nó có một hành tinh xoay quanh. Nó hiện đang còn trong quá trình khám phá.
– Gamma Khổng Tước: là một ngôi sao thuộc chuỗi chính thuộc lớp tinh tú F9V. Nó có độ sáng biểu kiến 4,22 và ở khoảng cách 30,21 năm ánh sáng. Ngôi sao này có bán kính lớn hơn 15% và khối lượng lớn hơn 21% Mặt Trời. Nó sáng hơn Mặt Trời 152%.
– Phi2 Khổng Tước (HD 196378): là một ngôi sao lùn màu vàng trắng thuộc lớp tinh tú F8V. Nó có độ sáng biểu kiến 5,12 và cách Trái Đất khoảng 81,6 năm ánh sáng. Ngôi sao này hiện đang trong tiến trình phát triển thành một ngôi sao siêu khổng lồ.
– HD 181433: đang nằm ở giữa sao đỏ khổng lồ và một sao siêu khổng lồ. Nó thuộc lớp tinh tú K3III-IV và có khoảng cách khoảng 87 năm ánh sáng. Vơi độ sáng biểu kiến 8,38, ngôi sao không thể nhìn thấy được qua kính thiên văn. Năm 2008, 3 ngôi sao hành tinh được phát hiện có quỹ đạo quay quanh ngôi sao.
Những đối tượng sâu thẳm trên bầu trời trong chòm sao Khổng Tước
– NGC 6752: là một quần tinh hình cầu.
Đó là quần tinh hình cầu sáng thứ 3 trên bầu trời, chỉ sau NGC 104 và NGC 5139.
Quần tinh này có độ sáng biểu kiến 5,4 và cách Hệ Mặt Trời khoảng 13000 năm ánh sáng.
– NGC 6872 và IC 4970: là một cặp thiên hà tương tác với nhau trong chòm sao Khổng Tước.
Nó có độ sáng biểu kiến 12,7 và 14,7 và cách Hệ Mặt Trời khoảng 220 năm ánh sáng. IC 4970 là thiên hà elip kiểu E7. NGC 6872 là thiên hà lớn hơn, nó là một thiên hà xoắn ốc